Nederlands-Indië is mijn verhaal
In het verhaal van 27 juni jl. deed Stichting Tileng de volgende oproep; “Heeft u een verhaal dat verband houdt met het werk van Stichting Tileng en u wilt het kwijt op onze site, laat het ons weten via info@tileng.nl”.
Ja, ik heb een verhaal over hoe ik, vanuit mijn belangstelling voor de geschiedenis van Nederlands-Indië, tot Stichting Tileng ben gekomen.
Door vragen aan mijn schoonvader (Pa Tielman) en mijn pleegvader (Nootje Mansveld), en te vertellen over Nederlands-Indië, kwam al snel de interesse bij mij boven over Indië.
Het verre paradijs, dat kon ik mij wel voorstellen, maar nooit echt over gelezen. Wel iets op school, ik weet nog wel dat de Borobudur veel indruk heeft achtergelaten in de geschiedenislessen. Ja, ik vroeg al in 1963 aan deze personen: Hoe was het daar in Indië en wat deden jullie dan, behalve dan altijd lekker Indisch eten?
Door mijn pleegvader/vriend Nootje Mansveld werd ik naar Goes gebracht, waar zijn moeder woonde en zijn zussen, en al direct voelde ik mij thuis bij deze lieve mensen. Ik ben er verschillende keren geweest en het was altijd een feestje om daar te zijn.
Natuurlijk heb ik daar leren Indisch eten. Alle gerechten werden opgediend op een bord en zoek maar een plaatsje op de bank of op een stoel en ga maar lekker makan (eten).
Makan, zeker bij de familie Tielman in Loosdrecht, want daar kom ik vandaan. De vader (broer Tielman) van mijn vriendin Inge (later mijn vrouw) had een Warong Keliling, ofwel een rijdende winkel met alle Indische ingrediënten en gerechten, en daarbij ben ik vaak mee geweest naar de Indische buurten in het Gooi.
Je gaat steeds meer lezen over Nederlands-Indië, ook omdat familie van mij in Indonesië is geweest na 1945. Het waren twee ooms van mij die moesten dienen. Bandung was het sleutelwoord om hun verhalen te horen en de Tangkoeban Prahoe, want daar stond ome Wout in uniform. Dat maakte indruk.
En de verhalen van Ome Joop, die met zijn Harley Davidson als koerier werkte in Bandung en omgeving.
Natuurlijk, je hoorde op school ook over Jan Pieterszoon Coen, die Batavia had gesticht, en over Deandels met zijn Grote Postweg. Ja, maar alleen maar over horen zeggen. Maar wat was dat dan in dat Indië, mysterieus, verhalen van de scheepsjongens van Bontekoe. Prachtige verhalen om te lezen, maar dan ben je er nog niet.
Batavia, Surabaya, Bandung, Malang, Oost-Java, bekende namen, maar het zegt eigenlijk niets als je geen interesse hebt. Dat heb ik gelukkig wel, altijd veel lezen over Indië, omdat het mij boeide.
Ik ben begonnen om het verhaal van mijn schoonvader uit te pluizen. Hij was in 1935 in het leger van het KNIL, bij de bergartillerie in Tjimahi, boven Bandung. Ik vond foto’s met hem erop en een groepsfoto. Op deze foto staat hij met zijn maat.Toen kon je zien wat het was, in zo’n leger van het KNIL.
Later heb ik zijn Japanse interneringskaart gevonden en van daaruit ben ik er achter komen dat hij in Japan bij het eiland Kyushi in Fukuoka 9B had gezeten, met veel ontberingen.
Van mijn pleegvader (Mansveld) kreeg ik niet zoveel te horen over zijn verleden daar. Wel dat hij in oktober 1945 in de Werfstraatgevangenis werd opgesloten en maar ternauwernood werd bevrijd door Jack Boer.
Maar je blijft toch zoeken. Ik wist van zijn familie dat zijn vader bij de Staatsspoorwegen werkte en dat hij, ook toen hij nog jong, was in Purwokerto woonde, tegenover het station. Ik kreeg een foto van zijn zus en daar staat de hele familie op. Mijn pleegvader staat in het midden van deze foto.
Je kan zien dat het huis van de Staatsspoorwegen is vanwege het straatnummer.
Dit huis staat nog steeds in Purwokerto tegenover het station. Ik heb het in 2013 tijdens een van mijn reizen bezocht. Dat werd opgemerkt door Tekad Santos, de vertegenwoordiger van Stichting Tileng in Indonesië. Ik had namelijk mijn verhaal op Facebook gezet. Vanaf die tijd heb ik contact met Tekad Santos van de stichting. Hij vroeg mij ook de volgende keer tijdens mijn reizen in Indonesië naar Baturraden te komen, vanwege de prachtige omgeving dicht bij Purwokerto en natuurlijk de mooie projecten van Stichting Tileng.
Door Tekad Santos ben ik gaan lezen over de Stichting Tileng en over de prachtige projecten die de stichting steunt op Java. De ambassadeur van de stichting, Wouter Muller, ontmoette ik tijdens een concert in Nijmegen van het Colourful City Koor. Een koor met Johnny Rahaket als dirigent.
Ton Lange, voorzitter van de stichting, en zijn vrouw mocht ik begroeten tijdens een Kumpulan op zondag 16 maart jl. in Leidschendam. Het was een gezellige dag met veel zang van een koor, een band en natuurlijk Wouter Muller. Je kon de Indische sfeer proeven. Tevens kon men geïnformeerd worden over het werk van de stichting en zich aanmelden als donateur. Tijdens deze Kumpulan werd ook stilgestaan bij het overlijden van Reggy Tielman, een bandlid van de Tielman Brothers. Familie van mijn vrouw Inge Tielman.
Het volgen van Ton Lange en zijn vrouw tijdens zijn reizen in Indonesië, en hun werkbezoeken (op eigen kosten, kan niet teveel gezegd en geschreven worden) aan de desa’s Tileng, Imogiri en Baturraden op Java, geeft mij een goed gevoel en daarbij krijg je een beeld wat de Stichting Tileng realiseert.
Ik zeg:
“Maak van de desa’s plannen werkelijkheid. Steun de projecten van Stichting Tileng. Wordt donateur.”